Yeni Keşfedilen Dünya Benzeri 5 Gezegen

İnsanlar dünyaya geldikleri andan itibaren başlarını kaldırıp baktıklarında uçsuz bucaksız gökyüzünü gördüler. Önceleri çıplak gözle gözlemlerini yaparken zamanla teleskoplar yaptılar ve gördüklerinin çok daha fazlası olduğunu anladılar. Bu sonsuz gibi görünen evrende dünya dışında bir yaşamın olup olmadığı ise her zaman büyük bir merak konusu oldu.

---

NASA bu soruya cevap bulabilmek amacıyla Kepler Uzay Teleskobunu yaptı ve 6 Mart 2009’da uzaya fırlattı. Kepler’in görevi insanlığın merak ettiği dünya dışı yaşamı araştırmaktı. Güneş sistemimiz dışındaki diğer yıldızların etrafında dolanan dünya benzeri yaşam koşullarını içinde barındırabilecek gezegenleri bir ışık ölçer yardımıyla araştırma ve algılama amacıyla tasarlanan Kepler uzay teleskobu, belirlenen gezegen sistemlerinin yapısını, büyüklüklerini, şekillerini, yörünge dolanım sürelerini, parlaklıklarını ve kütlelerini saptayacaktı.

Dünya dışı yaşama uygun gezegen arama görevinde Kepler Uzay Teleskobu göreve başladığı Mart 2009’dan emekli edildiği Kasım 2018’e  kadar geçen 9 yıl boyunca 500 binin üzerinde yıldızı inceledi ve 2662 gezegenin keşfedilmesini sağladı. İşte bu videoda Kepler teleskobunun keşfettiği yaşam olasılığının olduğu beş gezegeni yakından tanıyacaksınız…

1 - Kepler 22b

Aralık 2011’de Nasa’nın “Gezegen Avcısı” olarak bilinen Kepler teleskobu Güneş sistemi dışında dev bir dünya olabilecek bir gezegen keşfetti. Kepler 22 sistemi içinde yer alan Kepler 22b gezegeni dünyamız ile oldukça ortak özelliklere sahip. Bizim ısı ve ışık kaynağımız olan Güneş benzeri bir yıldızın yörüngesinde dönen Kepler 22b, astronomide yaşanılabilir kuşak olarak adlandırılan ve dünya dışı yaşamın gelişimi için en yüksek olasılığa sahip noktada yer alıyor.

     (Yotube videosu olarak da izleyebilirsiniz.)

Yaşanılabilir kuşak kavramı, bir gezegenin ışık ve ısı kaynağına olan yörüngesinde dolandığı yıldıza uzaklığının bu gezegenin ısısına, atmosferik basıncına ve barındırdığı suyun sıvı halde kalmasına ortam hazırlayacak mesafede olması anlamına gelir.

Kepler 22b, yörüngesindeki yıldızın etrafındaki bir turunu 290 günde tamamlıyor. Isı ve ışık kaynağı olan yıldıza olan uzaklığı, yüzeyinde su ve kayaların olması ihtimalini arttırıyor. Ancak bu gezegenin dünyamızın 2.4 katı büyüklüğünde olması uzmanlara göre yaşam olasılığını düşürüyor. Bu boyutuyla kaya çekirdeğe sahip bir gaz gezegeni veya tamamen okyanuslarla kaplı olma ihtimali de bulunuyor. Yüzey sıcaklığı 22 derece olup yaşam için oldukça ideal görünüyor. Kepler 22b güneş sistemi dışında yaşanılabilir kuşakta bulunan ilk gezegen. Ancak Kepler 22b’nin dünyamızdan yaklaşık 587 ışık yılı uzaklıkta olması ona ulaşmayı günümüz teknolojisiyle imkansız kılıyor.

2 - Kepler 62e

Nisan 2013’te keşfedilen Kepler 62 sistemi içindeki gezegenlerden Kepler 62e, dünyaya yakın boyutlarıyla dikkat çekiyor. Dünyadan yaklaşık %60 daha büyük olan bu gezegen kırmızı bir cüce yıldız yörüngesinde dönmeye devam ediyor. Kepler62e yörüngedeki turunu ise 122 günde tamamlıyor. Bu gezegen dünyaya benzerliğinden dolayı süper dünya olarak isimlendiriliyor.

Modelleme çalışmalarına göre yaşam için oldukça elverişli koşullara sahip. Yüzeyinin sularla kaplı olduğu düşünülen Kepler 62e’nin çok bulutlu bir gökyüzü var. Hatta bulutlar kutuplarına kadar yayılmış ve kutupları bile oldukça nemli ve sıcak durumda. Bu süper dünya olarak adlandırılan gezegen dünyamızdan yaklaşık 1200 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.

  

 3 - Kepler 186f

Bu gezegen bir cüce yıldız olan Kepler 186’nın yörüngesindedir. Yörüngedeki dönüşünü 130 günde tamamlıyor. Bugüne kadar bulunan dünya ölçülerine yakın ve yaşanılabilir ilk gezegen olan kepler 186f, dünyadan sadece %10 daha büyük. Gezegen yüzeyinde sıvı halde su olabilir. Kendi yıldızına yaşanabilir uzaklıkta. Yaşanılabilir uzaklıkta olması burada yaşamın gelişmesine imkan tanıyabilir.

Yaşam için yüzeyinde sıvı halde suyu tutmasını sağlayacak atmosfere sahip olabilir. Tabi bunlar tahmin henüz bir atmosfere sahip olup olmadığı bilinmiyor. Işık kaynağı olan yıldızı bizim güneşimizden daha karanlık. Bu da yıldızının bizim Güneşimizden daha soğuk olduğu anlamına geliyor. Kepler 186f dünyamızdan yaklaşık 500 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Yarıçapı 7. 454.

4 - Kepler 438b

Ocak 2015’te dünyaya en çok benzeyen bir gezegen bulunduğu açıklandı. Dünyamızdan yaklaşık olarak 470 ışık yılı uzaklıkta olan bu gezegen Lyra takımyıldızlarındaki uzak bir yıldızın yörüngesinde yer alıyor. Dünyamızın ikizi olarak gösterilen bu gezegen dünyamızdan %12 daha büyük ve turuncu bir cüce yıldızın yörüngesinde dolanıyor. Yörüngedeki turunu ise tam 35 günde tamamlıyor. Yani Kepler 438b’de on yıl yaklaşık olarak dünyamızda 1 yıla eşit durumda. 

Kepler438b dünyamızdan %40 daha fazla ışık alıyor ve hava sıcaklığı 0 ile 60 derece arasında. Bu ise yaşam koşullarını destekleyecek bir sıcaklı olarak görülüyor. Bilim adamları ise bir gezegenin yaşamı destekleyebilmesi için iki kriter belirlemiş durumdalar. Bunlardan ilki kayalık bir yüzeye sahip olması ve diğeri de akışkan bir suya sahip olması. Bir atmosfere sahip olup olmadığı henüz bilinmeyen Kepler 438b’de saatteki hızı 8500 km’yi bulan rüzgarlar gezegen üzerinde hayatın sürdürülmesi ihtimalini düşürüyor.

  

  5 - Kepler 452b

Temmuz 2015’te bulunan Kepler 452b dünyanın en yakın kuzeni olabilir. Bu gezegen dünyadan %60 daha büyük ve kütlesi ise dünyanın 5 katı. Bu nedenle de yerçekimi bizim alışık olduğumuzdan daha fazla. Bu gezegende herhangi bir şey bizim dünyamızdan iki kat daha ağır. Böylesine güçlü bir yer çekimi ortamında olsaydık olduğumuzdan daha güçlü olurduk, kemiklerimiz daha güçlü olurdu. Çünkü her gün antrenman yapmış gibi olurduk ve bu yaşam koşulları zaman içinde vücudumuzda önemli değişimlere neden olurdu. Tabi ki zaman içinde bu zorlu yaşam koşullarına da uyum sağlardık. 

Dünyamızın yıldızı güneş gibi kepler 452b’nin de kendi yıldızı var. Bizim güneşimizden 1.5 milyar daha yaşlı olan bu yıldız tam 6 milyar yaşında. Bizim güneşimizden %10 daha büyük ve %20 daha parlak.  Kepler 452 olarak adlandırılan bu ısı ve ışık kaynağı yıldızın yörüngesinde kepler 452b turunu dünyamıza yakın bir şekilde 385 günde tamamlıyor. Ayrıca Kepler 452b yörüngesinde bulunduğu yıldızdan olan uzaklığı yaşanabilir kuşak olarak belirlenen mesafede. Çünkü Kepler 452 ile yörüngesindeki gezegen olan kepler 452b’nin arasındaki uzaklık dünya ile güneş arasındaki uzaklıktan sadece %5 daha fazla. İşte bu durum Kepler 452b’de yaşam olasılığını arttırıyor.

Modelleme çalışmalarına göre muhtemelen Kepler452b dünyamızdan daha kalın bir atmosfere, sıvı halde suya ve aktif volkanlara sahip… Bu gezegen dünyamızdan yaklaşık olarak 1400 ışık yılı uzaklıkta.

Kepler teleskobundan topladığımız veriler ışığında dünya dışı yaşam olma ihtimali olan gezegenlerin onlarca ışık yılı uzakta olması bizim bugünkü teknolojimizle onlara ulaşamayacağımızı gösteriyor. Bu yüzden elimizin altındaki dünyamıza gereken özeni göstermeliyiz.

Kaynaklar:

NASA Kepler Mission and K2. https://www.nasa.gov/mission_pages/kepler/main/index.html

Space: https://www.space.com/30034-earth-cousin-exoplanet-kepler-452b-life.html

Space: https://www.space.com/25541-alien-planet-kepler-186f-facts.html

Space: https://www.space.com/24129-kepler-62e.html

Space: https://www.space.com/24128-kepler-22b.html

Image credit: NASA/Ames/JPL-Caltech

Kepler 438b: Mark A Garlick / University of Warwick