10 Maddede Fosillerin İncelenmesi

1- Fosil Nedir?

Doğal koşullar altında bozulmadan taşlaşarak günümüze kadar korunmuş hayvan ve bitki kalıntılarına ya da izlerine  fosil denir.

2- Fosil Nasıl Saklanıyor?

Jeolojik devirlerde deniz, göl ve karalar gibi doğal ortamlarda yaşamış olan hayvan ve bitkiler öldüklerinde genellikle yumuşak kısımları çürüyerek ayrışır. Geriye kalan sert kısımları ise zaman içinde çamur, toprak ve kil altında kalarak günümüze kadar ulaşır.

3- Fosilleşme Nasıl Oluyor?

Fosilleşmenin oluşumunda en önemli etken canlının kalıntısının havayla yani oksijenle temasının olmamasıdır. Toprak, çamur ve kil tabakaları altında kalan kalıntıların oksijenle teması kesildiğinde zamanla canlının kalıntısı sertleşmeye yani fosilleşmeye başlar. 

4-Fosilleşme Sadece Toprak Altında Mı Gerçekleşir?

Fosilleşme sadece toprak altında gerçekleşmez. Su altında, buzullar içinde ve ağaçlarda bulunan reçine içinde de fosilleşme gerçekleşir. 

5-Fosilleri İnceleyen Bilim Dalı ve Bilim İnsanları Kimler? 

Fosilleri inceleyen bilim dalına paleontoloji denir. Türkçe anlamıyla taşılbilim veya fosilbilimdir. Bu bilim dalında fosilleri inceleyenlere de paleontolog adı verilir. 

            (Youtube üzerinden içeriğe ait videoyu izleyebilirsiniz.)

6- Fosiller Nasıl Çıkarılır?

Bir fosil bulunduğunda fosil uzmanları olan paleontologlar, fosilin üzerinde bulunduğu kayayı dikkatle temizlerler. Sonra her kemiğin fotoğrafını çekerler ki sonra birleştirme sırasında sorun yaşanmasın. Ardından kemikler üzerinde tek tek hassas ölçümler yapılır ve bunlar dikkatlice kayıt altına alınır. Bu aşamadan sonra asıl meşakkatli çalışma olan fosili bulunduğu kayadan ayırma çalışması başlar. Çıkarılan kemikler kağıt plasterler üzerine konularak kurutulur. Sonrasında plasterlere sarılı olarak müzeye kadar götürülür. Müzede ise yapılan kayıtlar ve çekilen fotoğraflara bakılarak kemikler birleştirilir. Tabii bazen de kemik halinde olmayan fosiller olduğunda bunlar bulunduğu kaya bloğu ile birlikte müzelere götürülerek sergilenir. 

7- Fosilin Hangi Canlıya Ait Olduğu ve Yaşı Nasıl Hesaplanır?

Fosilleşmiş canlı kalıntılarında çoğu zaman canlı dokusu yok olur. Canlıdan geriye sadece kemikler kalır.  Kalıntıların hangi canlı türüne ait olduğunun tespiti için Biyolojiden yardım alınır. Fosilin yaşının tespit edilmesi için ise karbon -14 testi yapılır. 

8- Dünyada ve Türkiye'de bulunan En Eski Fosiller Nelerdir?

Dünyanın en yaşlı fosili Avustralyalı bilim adamları tarafından Grönland bölgesinde 2016 yılında bulunan fosillerin yaklaşık 3,7 milyar yaşında olduğu belirlenmiştir.

Ülkemizde bulunan en eski fosil yaklaşık 70 milyon yıl öncesine ait Mosasour adlı bir hayvana ait 18 metre uzunluğunda kemiklerdir. Gene ülkemizde Kırıkkale'de yaklaşık 25 milyon yaşında olduğu belirlenen bir gergedan fosili de hayli dikkat çekicidir. 

9- Fosillerin İnsanlığa Yararı Nedir?

Fosiller, dünyamızın eski yaşamına dair önemli bilgiler verirler ve bilimsel araştırmalar için önemli rol oynarlar. Fosillerin yararlarına baktığımızda:

Fosiller bulundukları yerdeki geçmiş zaman coğrafyası hakkında bilgi verirler. Denizlere ait bir canlının bugün karada fosilleşmiş halini bulduğumuzda bir zamanlar burasının deniz alanı olduğunu veya kayaçlardaki tabaklardaki fosil kalıntılarından hareketle tabakaların zaman içindeki hareketlerine yönelik bilgi sahibi olabiliriz.

Fosiller bulunduğu bölgenin geçmişteki iklimi, bitki örtüsü hakkında bilgi verirler. Fosiller bulundukları bölgedeki yaşam şartları hakkında bilgiler verirler. Sıcak iklim hayvanlarına ait bir kalıntının bugün soğuk iklimin olduğu bir bölgede bulunması o bölgenin zaman içinde ikliminde değişiklik olduğu anlamına gelir. Aynı şekilde bitki kalıntılarından bir bölgenin zaman içinde nasıl değişimler geçirdiğini öğrenebiliriz.

Geçmişten günümüze kadar yaşamış olan canlılar hakkında bilgi verirler. Fosiller sayesinde bugün türleri tükenmiş hayvanlar hakkında da bilgiler edinebiliyoruz. Eğer fosiller olmasaydı, bir zamanlar dünyamızda dinozorların yaşadığını bilemeyecektik.

Canlıların zaman içindeki evrimi hakkında bilgi verirler. Fosiller üzerinde yapılan incelemeler bize canlıların zaman içinde nasıl değişimler geçirdiği hakkında bilgiler verirler.

Fosiller, yakıtların oluşumunu sağlarlar. Fosil yakıtlar doğalgaz, petrol ve kömür olarak sıralanabilir. Hayvan fosillerinden petrol, bitki fosillerinden de kömür oluşur. 

10- Örnek Olarak Bir Dinozorun Fosilleşme Süreci

1.Aşama: Önce bir dinozor ölüyor. Eti Başka hayvanlarca yeniliyor veya doğal süreç içinde çürümeye yüz tutuyor.

2.Aşama: Sonra da iskeleti çamur veya kum tabakaları tarafından çevreleniyor. 

3.Aşama: Çamur yavaş yavaş sertleşerek kayaya dönüşüyor ve kemikler fosil haline geliyor.

4.Aşama: Zamanla kaya aşınmaya başlayınca fosil ortaya çıkıyor. 

Fosiller üzerine yapılan çalışmalar yaklaşık 4.5 milyar yaşında olan dünyamızdaki canlı hayatının gelişimini daha iyi anlamamıza imkan sağlar. Böylece geçmişten aldığımız bilgilerle dünyamızdaki yaşam koşulları, iklim ve bitki örtüsündeki değişimlere, canlılarda oluşabilecek değişimlere, yok olacak türlere ait önemli çıkarımlar yaparak önlemlerimizi ona göre alabiliriz. 

(Takip edebilir, paylaşabilir ve yorum yapabilirsiniz.)