Narcissus ve Echo: Mitolojik Bir Dönüşüm

J.  William Waterhouse 'un Echo ve Narcissus Tablosu- 1903

Romalı ünlü edebiyatçı Ovidius'un "Dönüşümler" kitabında mitolojik bir hikaye anlatılır. Irmak tanrısı Cephissos ile arındırıcı suların bekçi perisi Leirope'nin birlikteliğinden bir oğlan çocuk dünyaya gelir. Annesi bu çocuğa Narcissus (bu yazıda kendisine Narsis diyeceğiz) adını koyar.

Annesi çocuğun geleceğini merak eder. Zeus tarafından geleceği bilme yetisi ile donatılmış olan kahin (bilici) Teiresias'a götürür: "Uzun bir hayatı olacak mı?"diye sorar. Kahinin cevabı kısa ve nettir: "Kendini bilmezse çok yaşar." 

Caravaggio'un Narcissus Tablosu- 1599

Narsis, 16 yaşına geldiğinde çok yakışıklı bir genç olur. Peşine pekçok genç kız takılır. Ama Narsis onların hiçbiri ile ilgilenmez, onların aşklarına duyarsız kalır. 

Burada hikayeye bir karakter daha girer. Bu Echo'dur. Echo, çok konuşan ve insanları etrafında toplayıp onları meşgul eden bir peridir. Tanrı Zeus'un eşi Hera'yı çok konuşarak oyalarken, Zeus kaçamaklar yapar. Hera bu durumu fark eder ve Echo'nun sesini alarak onu cezalandırır. Echo, artık sadece karşıdakinin konuşmasındaki son kelimeyi tekrar eden bir yansıma haline gelir. Yani konuşmak için bir başkasına ihtiyaç duyan bir zavallı olur.

 

Üzgün bir şekilde ormanda gezinirken, ava çıkmış olan Narsis'i görür ve ona aşık olur. Bir süre sonra tüm cesaretini toplar karşısına çıkar ama Narsis, onun aşkını da reddeder. Echo üzüntüsünden günden güne erir ve sonunda karşıdan gelen sesi yansıtan bir kayaya yani bildiğimiz "eko"ya dönüşür.  Olimpos tanrıları bu duruma çok kızarlar. Bu yüce tanrılar "Başkalarını sevmeyen kendini sevsin." derler. Kendini bilmezlik, kibir ve had bilmezlik, Narsis'in cezalandırılmasına neden olur.

Salvador Dali'nin Narcissus'un Dönüşümü Tablosu- 1937

Narsis, gene bir gün avlanırken çok yorulur ve bir göl kenarında dinlenmeye koyulur. Çok susar ve su içmek için suya eğilince sudaki yansısını görür ve gördüğü güzellik karşısında donar kalır. Kendi silületine aşık olur, yemeden içmeden kesilir, günden güne erir ve yorgunluktan gölün içine yığılır kalır. Göle düştüğü yerden güzel kokulu bir çiçek açar. Narsis, bizim bugün Nergis diye bildiğimiz çiçeğe dönüşür. 

Narsis ile Echo'nun mitolojik hikayesi bize var olan her şeyin değişip başkalaştığını ama asla yok olmadığını anlatır. Ölüm denilen olgunun ruhun kabuk değiştirmesinden ibaret olduğunu hatırlatır. Ruhun bedenden bedene dolaşımını gösterir. Ruh bazen bir insan olur, bazen bir hayvan, bazen bir ağaç olur, bazen de Narsis gibi bir çiçek, Echo gibi sadece bir ses olur. Her şey değişir, hiçbir şey yok olmaz...

Nicolas Poussin'ın Narcissus ve Echo Tablosu-1630

Narsis'in bu mitolojik hikayesi Dali, Waterhouse, Caravaggio, Poussin, Turner gibi ressamlara esin kaynağı olarak sanatta kendine yer bulurken, Oscor Wilde'in Dorian Gray'in Resmi, Stendhal'in Kırmızı ve Siyah gibi romanlara da konu olmuştur. Ancak belki de en çok psikolojide kendine yer bulur. "Kendine aşık olma" anlamında kullanılan Narsist kelimesini ortaya çıkarmıştır.

Kimdir Narsist?

Narsist insan için evrende kendinden başka kimse yoktur. Onun için sadece kendi istekleri, arzuları, ihtiyaçları vardır. Sizin varlığınızın onun için anlamı, sadece sizin gözlerinizde kendisini görmesine yarayan bir ayna olmanızdır. Narsist, sizinle değil, sizde gördüğü kendisiyle ilgilenir. Sizin ona sunduğunuz onay, takdir, ilgi için yanınızdadır. Bunları bıraktığınız an, hemen bu ilgiyi verecek başka bir ayna bulur kendine... Yani kendi sözde mükemmeliğini ona hissettirmezseniz hemen sizi terk eder. Günümüzde narsist insanların oldukça fazla olduğunu görürsünüz. Siz hal hatır sorduğunuzda sadece kendini anlatan ancak size nasıl olduğunuzu sormayı aklına bile getirmeyenler böyledir. Çünkü evrende yalnız onlar vardır, her şey onlarla ilgilidir. Empati duyguları gelişmemiştir, merhamet nedir bilmezler, asla suçlu olamazlar. Asla yas tutamayan bu insanlar sizin yerinize hemen başkasını koyabilirler.

            Evren bizi Narsist ruhlu insanlardan korusun... :)


          (Beğendiyseniz paylaşabilir ve takip edebilirsiniz.)