Guernica Tablosu - Picasso'dan Savaşın Dehşetini Gösteren Ölümsüz Bir Eser

İspanya'da iç savaş yıllarıdır. Bir tarafta faşist olarak nitelendirilen Franco, diğer tarafta ise demokratik Cumhuriyetçi hükümet vardır. Bu sırada iç savaşın en acılı sahnelerinden biri yaşanır. İspanya'nın kuzeyinde şirin bir Bask bölgesi kasabası olan Guernica, Franco'ya şiddetli şekilde direnmektedir. 

Franco, halkının gözünü korkutmak için Hitler ile anlaşır ve Nazilerin ürettiği yeni bombaların Guernica'da kullanılmasına izin verir. 26 - 27 Nisan 1937 tarihinde Alman ve onlara destek olan İtalyan uçakları Guernica'ya bomba yağdırır. Bombalamada 1600 civarı insan hayatını kaybeder, yüzlerce insan yaralanır ve Guernica neredeyse yerle bir olur. Olayın daha acı yönü ise buradaki insanlar silahlı değildir, erkekler savaşta olduğu için genelde de kadın, çocuk ve yaşlılar vardır. Buranın askeri veya stratejik bir önemi de yoktur. Yani Franco, sadece halkının gözünü korkutmak için dünya üzerindeki ilk uçaklı bombalamaya izin verir. 

Pablo Picasso, bu sırada Paris'te yaşar ve İspanya'daki Cumhuriyetçi hükümet ondan Paris'te yapılacak uluslararası bir sergi için resim yapmasını ister. Konu ararken The Times gazetesinde "Guernica Trajedisi: Şehir hava bombardımanında yerle bir oldu" haberini okur ve oldukça etkilenir. Daha sonra bu konuyla ilgili; "Paris'te bulunan ve Hitler'in yeni savaş uçaklarının gücünü denemek amacıyla İspanya'da bir kenti bombaladığını radyodan duyan bir İspanyolsanız ağlarsınız. Eğer bir ressamsanız resmedersiniz." der. 

Picasso, kubist bir yaklaşımla insan ve hayvan organlarının parçalanmış ve iç içe geçmiş resmi olan Guernica'yı bu şartlar altında yapar. Tablo, yaklaşık 3,5 metre yüksekliğinde ve 7,8 metre genişliğinde tuval üzerine sadece siyah ve beyaz renkler kullanılarak yapılmış devasa bir yağlı boya resmidir. 

Resim incelendiğinde mekanın kapalı bir oda olduğu görülür. Sol tarafa bakıldığında görülen açık renkli geri plan, dışarı açılan bir nokta gibidir. Resimdeki tüm figürler bu noktaya doğru yönelir.

Resmin merkezinde acı içinde ve yıkılmak üzere olan bir at görünür. Atın acı çekmesinin sebebi ise karnına saplanmış olan mızraktır. Atın burada savaş boyunca acı çeken Guernica'nın insanlarını temsil ettiği düşünülür. İnsanlığın kaba kuvvet karşısında pes edişini simgeler. 

Atın tam üzerinde göz gibi görülen bir ampul görülüyor. Ampul, İspanyolca'da "bombilla" şeklinde yazılır ve ikinci anlamı da bomba demektir. Dolayasıyla mekanın tepesindeki ampul Guernica'ya yağan bombaları sembolize eder. 

Atın altında ise parçalarına ayrılmış ölü bir adam figürü göze çarpar. Elinde tuttuğu kılıçla kolu bedeninden ayrılmış durumdadır. Ancak elindeki kılıcın sapından bir çiçek filizlenir. Diğer eli ise açık halde ve kesik izleri görülür. Bu ise, bu kişinin ellerini kullanarak iş yapan bir köylü ya da işçi olduğu izlenimi uyandırır. 

Sol tarafta kucağındaki ölü çocuğa ağlayan bir kadın figürü var. Onun üzerinde ise kuyruğu havada bir boğa görünür. Boğa, İspanya'yı sembolize eden bir hayvandır. Boğanın kuyruğunun havada olması kızgın olduğunu gösterir, yani İspanya iç savaşına bir göndermedir. 

Boğanın arkasında belli belirsiz gözüken güvercin motifi yer alır. Güvercinin kanatlarından birinde barışı simgeleyen zeytin dalı görünür. Güvercinin gövdesinden beyaz bir ışık ortama yayılır ve bu ışık umudu simgeler. Güvercinin ağzı açıktır, çünkü olanlara yapabileceği başka bir şey yoktur. 

Atın sağ üst tarafında bu vahşi sahneye elinde lamba ile fırlayan, korkusu gözlerinden okunan bir kadın figürü görülür. Bu kadının altında ise yalpalayarak sahneye giren bir kadın figürü daha betimlenir. Kadın parlayan ampule boş gözlerle bakmaktadır. Onların arkasında sağ uçta ise bir adam dehşet içinde kollarını kaldırmış ve yukarıdan aşağıdan ateşle sarılmış durumda. Bu figürün sağ eli uçak görünümünde çizildiği için ressamın Guernica'yı bombalayan uçaklara bir gönderme yaptığı şekilde yorumlanır. 

Bunların yanında atın gövdesindeki kafatası, atın altında ve boynuzuyla atın karnını deşen boğa gibi pek çok gizli figür ve imgeler de Guernica'da yer alır. 

Picasso'nun asıl amacı, savaşın vahşetini ve yapılan katliamı insan ve hayvan figürlerinin gözlerinden izleyiciye yansıtmaktır. Burada savaşın yarattığı yıkım, vahşet ve sonuçlar ölümsüzleştirilir. Resimdeki boğalar savaşın insani ve hayvani boyutlarını birlikte yansıtır. 

Bu tablo savaş karşıtlığının dünyada bilinen en önemli sembolü haline gelmiştir. İnsanlar üzerinde yarattığı dehşet, acıma ve çaresizlik hisleri savaşın getirdiği telafisi mümkün olmayan kötülükleri gözler önüne serer. 

Picasso, vasiyetinde bu eseri Franco rejimi sona erdikten sonra teslim edilmek üzere İspanya halkına bırakır. Eser, Picasso'nun doğumunun 100 yılı olan 1981'de Franco'dan kurtulmuş İspanya'ya gönderilir.  Madit'te Reina Sofia Müzesi'nde sergilenir. 

(Paylaşarak daha çok kişinin okumasına ve bilgilenmesine katkı saylaya bilirsiniz. Bilgi paylaşılınca güzel. :)