Sonder: Sıradanlığının Farkına Varmak

Sonder, "Sokakta yürürken rastgele yanınızdan geçen insanların, en az sizinki kadar canlı ve karmaşık bir hayata sahip olduğunun farkına varmak" olarak The Dictionary of Obscure Sorrow tarafından tanımlanır. 

Bu his genellikle herhangi birinin öldüğünü duyduğumuzda olur. Ölen kişinin de karmaşık ve umut dolu bir hayatı, onu seven bir ailesi olduğunun akla gelmesi durumudur.

Günlük hayatta aklımıza gelmeyen bir histir bu. Çünkü hayatın merkezine genelde kendimizi koyarız ve geçmişte neler yaptığımızı gelecekte ne yapmamız gerektiğini düşünüp endişelenerek günlerimizi geçiririz. Bunun nedeni ise günlük yaşamın bizi diğer insanlar hakkında düşünmekten alıkoymasıdır. Bizlerin hayatı birer hikayedir, başrolde biz varızdır ve diğerleri sadece birer figürandır. Hayatımızda bazıları bir paragraflık yer alırken bazıları da sadece bir satırlık yer alabilir. Hayatımıza giren herkesin küçük veya büyük birer rolü vardır. Kimisi tiyatroda yanımızda oturan amcadır, kimisi öğretmenimizdir, kimisi de sokakta yanımızdan geçen biridir. Herkes hikayemizdeki rolünü oynayıp bir kenara çekilir. Bu tam anlamıyla bir bencillik!!! İşte bizi bu bencillikten kurtarabilecek bir kavram sonder. Onu anlayıp kavradığımızda hayatımızda bir şeyleri değiştirebiliriz. 

Peki, "Sonder" kavramınının anlamını kavramak hayatımızı nasıl değiştirebilir?

Sonder, bize bir anlığına da olsa kendi hikayemizden başımızı kaldırıp "etrafımda en az benimki kadar canlı ve karmaşık hayatlar var" diyebilmeyi öğretir. Sıradanlığımızın farkına varmamızı sağlar. Diğerlerine bakış açımızı değiştirir. Örneğin otobüste yanınıza oturan 45 yaşlarındaki bir teyzenin varlığını fark ederiz. Onun da hayata bir bebek olarak başladığını, ilk adımını attığında annesinin sevinç çığlığı attığını, arkadaşları olduğunu, ailesi olduğunu, birçok deneyimi olduğunu düşünmemizi sağlar. En az bizimki kadar gerçek bir hayatı olduğunu kavrarız. Belki de sinemada yanımızda oturan birinin hikayesinin tahminimizden bile erken sonlanacağını ve yarın ölebileceğini fark ederiz. 

Sonder, hayatı olduğu gibi anlamamıza ve hayal gücümüzü genişletmemize imkan tanır. Etrafımızdaki insanların da bizim gibi hisleri olduğunu, bizim gibi güldüklerini, bizim gibi düşüncelere sahip olduklarını hissettirir. Herhangi bir yerde tanımadığımız birinin yaptığı kaba bir yorumu mazur görmemizi sağlar. Belki bu kişi kötü bir gün geçirmiş olabilir veya yetiştiği kültürde bu kaba bir davranış değildir. İnsanlara karşı daha affedici olmamıza yardımcı olur. 

Sonder, hayatımızdaki insanlara yeterince saygı göstermektir. Herkesin anlatacak ve yaşayacak kendi hikayesinin var olduğunu bilmektir. Çevremizdeki insanların, evlerine gittiklerinde tüm saatlerini tavana bakarak geçirmiyor olduğunu kavramaktır.  

Amerikalı insanbilimci Margaret Mead der ki "Her zaman eşsiz olduğunu hatırla. Tıpkı diğer herkes gibi..." 

Belki "SONDER"i kavradığımızda diğer insanlarda kendimizi bulacağız... Unutmamalıyız ki biz de başkalarına göre sadece otobüsteki teyzenin yanında oturan veya yolda yürüyen birinin yanından geçen ya da marketten alışveriş yapan biriyiz... 

Farkındalık güzeldir...