Aşkta Çekicilik

İnsanları birbirine çekici kılan şey nedir? Neden bir başkasına değil de ona aşık oluyoruz? İnsanların zihinlerini meşgul eden ancak net bir cevabı bulunmayan bu soruya sosyal Psikolojide 7 değişkenli bir sebep sunulmuş. Gelin birlikte göz atalım.

 1.Mekansal yakınlık: Diğer bütün şartlar eşit olduğunda mekânsal olarak daha yakında bulunduğumuz kişilere daha çok aşık olmaktayız. Çünkü mekânsal olarak yakın olan insanların birbiriyle duygusal yakınlık kurmaları daha olasıdır. Örneğin, kapı komşumuza ya da sınıftaki sıra arkadaşımıza aşık olma olasılığımız daha fazladır.
 

2.Benzerlik: İnsanlar genellikle benzer olduklarında birbirlerini daha çekici bulurlar. Bize benzeyen insanlara daha çok aşık olma eğilimindeyiz. Bu benzerlikler boyumuz, giyim biçimimiz, tuttuğumuz takım veya herhangi bir şeye karşı ortak tutumuz olabilir. Günlük hayatta kullandığımız “Tencere yuvarlanmış, kapağını bulmuş” sözü bu durumu anlatırken zıt kutupların birbirini çektiğine dair bilimsel bir kanıt henüz bulunmamaktadır. Yani tencere yuvarlanıp kapağını bulur ancak zıtlar birbirini çekmez.
 

3.Aşinalık: Biz genelde çevremizde gördüğümüz insanlara aşık olma eğilimindeyiz. Bir yabancı yerine tekrar tekrar gördüğümüz birini çekici buluruz ve ilişki oluşur.
 

4.Yetkinlik: Cinsiyet fark etmeksizin genellikle bize herhangi bir konuda yetkin, donanımlı görünen insanlardan etkileniriz. Beceriksiz olduğunu düşündüğümüz insanlardansa yetkin olduğunu düşündüğümüz insanlara aşık oluruz. Ancak şöyle bir durum da var. Her alanda yetkin olan insanlar bizim için bir tehdittir. Kendimizle ilgili çok iyi hissettirmezler. Onlarla karşılaştırma yaptığımızda eksiklik hissettirirler. Bu tür insanlardansa arada hata yapan yetkin insanlara aşık olma eğilimindeyiz. Yani yetkin ama hata yapan insanlardan hoşlanırız. (Buna Pratfall etkisi denir ve bağımsız bir konu olarak ele alacağım.) 

5.Fiziksel çekicilik: Küçük şeyler dışında fiziksel özelliklerimiz üzerinde değişiklik yapamayız. İnsanlara sorsanız bir ilişkide “sıcaklık, samimiyet, zeka, sevecenlik, güven ” in  önemli fiziksel görünüşün ise önemsiz olduğunu söylerler.  Fiziksek çekiciliğe önem vermediğimizi söylesek bile gayet de önem veriyoruz. O kadar önemli ki bir kişiyle ikinci kez görüşüp görüşmemeye bile nerdeyse sadece fiziksel çekiciliğe göre karar veriyoruz her ne kadar bunu inkar etsek de… Ancak unutulmaması gereken fiziksel çekicilik sadece başlangıç için önemlidir. İlerisi için ise yukarıda saydığımız özellikler sıcaklık, güven, zeka gibi özellikler gerekmektedir.
 

6.Kazanç: İnsanlar değişime durağanlıktan daha fazla duyarlıdır. Genel olarak değişikliği seviyoruz. Çünkü değişiklikler bize yeni fırsatlar getirebiliyor. Uyum sağlama ve genlerimizi aktarma imkanı sağlıyor. Eğer sürekli birine “seni seviyorum” derseniz bir süre sonra etkisi kayboluyor. Ancak başta bize karşı başta negatif olan biri zamanla bize karşı yakınlık göstermesi bizim için daha ilgi çekici oluyor. Buna kazanım etkisi deniyor. Genel olarak bize karşı tutumları pozitif yönde hız kazanan insanları daha çekici bulmamız bundandır. Bu tür insanlar bize karşı hep olumlu olan insanlardan daha çekici gelir. Çünkü bize karşı olan ilgileri azdan çoğa doğru giderken ilgimizin odağı olmayı başarırlar. Bize karşı olan tutumun zaman içinde yükselmesi çok daha önemlidir.

 Tabii ki kazancın karşısında kayıp vardır. “Seni sevdiğin insan kadar hiç kimse incitemez miti” doğrudur. Burada acı olan size karşı tutumu olumlu olan birinin zaman içinde olumsuza dönmesidir.  Sadece sevdiğini incitebilirsin. Çünkü sadece sevdiğin inşalardan olumlu tekiler beklersin. Sevdiğin insandan olumsuz tepki geldiğinde canın yanar. Adeta dayak yemişe dönersin.

 7.Yanlış Atfetme: Karşımızdaki kişi dışındaki etkenlerden kaynaklanan hislerimizi, yanlışlıkla karşımızdaki insana atfetmek ve ona aşık olduğumuzu veya bir şeyle hissettiğimizi sanma durumudur.  Örneğin  kafeinli espresso içen ancak kafeinsiz olduğunu düşünen  ve bu yüzden kalbi hızla atan birinin bunu yanlış değerlendirip kalbinin hızlı atmasının ve ellerinin terlemesinin nedeninin yanındaki kişi olduğunu sanıp ona aşık olmasıdır. Bu konuda yapılan önemli deneylerden birinde laboratuvarda deney ve kontrol grubu oluşturulur.  Kadın olan araştırmacının asistanı deneklere form dağıtır ve değerlendirme yapmalarını ister. Kontrol grubu formu doldururken deney grubuna spor yaptırılır. Daha sonra deney grubu da formları doldurur. Çıkan sonuçlar karşılaştırıldığında kontrol grubuna oranla deney grubu araştırmanın asistanını çok daha fazla çekici bulmuştur. Bunun nedeni spor yaptıkları için kalp atışları hızlanmıştır ve bu kişiler formu doldururken yanlış atfetmeden dolayı kalp atışlarının hızlanmasının sebebi olarak araştırmacının asistanını görmüşler ve ona karşı bir takım hisler geliştirmişlerdir. 

Bu sebepler sizi karşınızdaki insan için çekici kılıyor. Buradan yola çıkarak ilişkilerinizde bir farkındalık oluşturabilir ve etkilemek istediğiniz kişileri nasıl etkileyebileceğinizi veya etkilendiğiniz insanlardan da neden etkilendiğinize dair bilgiler edinebilirsiniz.

Kaynak:

Yale Üniversitesinden Paul Bloom'un Psikolojiye Giriş Youtube Video Dersinden derlenmiştir.