İnsanlık Dışı Bir Deney: Tuskegee Frengi Deneyi

İnsanlık tarihi incelendiğinde insanların birbirlerine zarar vermek için yaptıkları insanlık dışı çalışmalarla karşılaşıyoruz. Bu insanlık dışı çalışmalardan biri de Amerika'da 1932 yılında başlatılan tıbbi bir çalışmadır.

Altın Elbiseli Adam ve Esik Kurganı

Türk kültür tarihinin, derinliğini ve zenginliğini gösteren, göz alıcı bir buluntu: Altın Elbiseli Adam. 2500 yıllık saf altından zırhı; atalarımızın inançlarını, devlet düzenini, mitolojisini ve evren görüşünü yansıtıyor.

Gelin, atalarımızın ulaştığı sanatsal ve kültürel seviyenin, ortaya çıkarılmasına kaynaklık edebilecek, Esik kurganının eşsiz kalıntılarına daha yakından bakalım…

Ikaros'un Düşüşü Sırasında Bir Manzara

Bakmakta olduğunuz tablo Hollandalı ünlü Rönesans ressamı Pieter Brueghel'e aittir. Tablo kabaca incelendiğinde merkezde bir ata koşulu sabanıyla tarlasını işleyen çiftçi dikkat çekiyor. Çiftçinin ilerisindeki çalılıkların içinde bir kafatası göze çarpıyor.

Toplumun Taşıyıcıları Tablosu: Alman Faşizmine Sanat Yoluyla Eleştiri

Toplumun Taşıyıcıları, Alman asıllı Amerikalı sanatçı George Grosz tarafından savaş karşıtı kültürel ve sanatsal bir akım olan dadaizme bağlı olarak 1926 yılında yapılmıştır. 

Eflatunpınar: Kutsal Hitit Su Anıtı

Konya'nın Beyşehir ilçesi sınırları içinde yer alan yapay bir gölet oldukça dikkat çekiyor. Zamanın tahrip edici gücüne karşı koyarak günümüze kadar gelebilen bu tarih kokan su göletine Eflatunpınar adı verilmiş. 

Amerika'daki En Eski Uygarlık: Caral Uygarlığı ve Caral-Supe Şehri

Güney Amerika'da Peru sahilinde 1994 yılında yapılan bir keşif Amerika kıtasındaki en eski uygarlığı ortaya çıkardı. Peru'nun başkenti Lima yakınlarında And Dağları ile Pasifik Okyanusu arasında kalan bölgede yapılan keşif uygarlıkların çıkış noktası olarak bilinen Mezopotamya, Mısır, Hindistan, Çin ve Orta Amerika'ya bir yenisini daha ekledi: Peru. 

Taş Kabartma Üzerinde Türklere Ait İlk Resimler Bulundu

İran'nın Persepolis şehrinde bulunan Apadana Sarayı bir anda dikkatlerimizi üzerine çekti. Bunun nedeni Apadana Sarayı'nın duvarlarından biri üzerinde bulunan taş bir bloğa yapılmış kabartmadaki resimlerdir.

Sistine Şapeli ve Michelangelo'nun Muhteşem Tavan Freskleri

Sistine Şapeli, Vatikan'da Papa'nın resmi ikametgahı Apostal Sarayı'nda bulunan bir şapeldir. 1473 yılında yapılamaya başlanan Şapel, ismini 1477 - 1480 yılları arasında burayı restore ettiren Papa IV. Sixtus'tan alır. Şapel'in ölçüleri Süleyman Tapınağı ile aynıdır.

Antik Dünyanın Bilim Merkezi: İskenderiye Kütüphanesi

İskenderiye Kütüphanesi

Bilgi birikiminde kütüphanelerin oldukça önemli bir yeri vardır. Kütüphaneler, uygarlıkların oluşturdukları bilgileri barındırarak araştırmacılara büyük faydalar sağlarlar. Bilimin de kümülatif olarak ilerlediği düşünüldüğünde bunun önemi daha iyi anlaşılır.

Takiyüddin'in Rasathanesi

16. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti’nde Astronomi alanında yapılan büyük bir atılım bağnaz kesimin engeli ile kısa sürede yok edildi. Gelin bu talihsiz olaya daha yakından bakalım.

Arkeoloji Dünyasının Gizemi: Nazca Çizgileri

Güney Amerika’da Peru’nun güney sahilindeki çölde bulunan 1500’den fazla yer çizimi(geoglif) arkeologlar ve bilim insanları için çözülmesi en zor gizemlerden biri olmaya devam ediyor.

Ölü Deniz Yazmaları ve Esseniler Tarikatı

20. yüzyılın en önemli buluşlarından biri Kudüs yakınlarındaki Lut Gölü kenarındaki Kumran'da yapılır. Bu yazıda Ölü Deniz Yazmaları ya da diğer adıyla Kumran Yazmaları ve Esseniler tarikatı hakkında araştırmalar sonucu ortaya çıkan son bilgileri paylaşacağım. Şimdi sırasıyla Ölü Deniz Yazmaları'nın öyküsüne başlayalım.

Dünyada ve Türkiye'de 1 Mayıs İşçi Bayramı

1 Mayıs dünyada emekçilerin sorunlarının dile getirildiği, onların varlıklarının farkına varıldığı, iş ve emeğin öneminin bir günlüğüne de olsa ön plana çıktığı bir gün olarak kutlanmaktadır. Peki, 1 Mayıs'ın kökenleri nereye dayanıyor? Gelin inceleyelim.

10 Maddede Fosillerin İncelenmesi

1- Fosil Nedir?

Doğal koşullar altında bozulmadan taşlaşarak günümüze kadar korunmuş hayvan ve bitki kalıntılarına ya da izlerine  fosil denir.

Sokrates'in Ölümü Tablosu Bize Ne Anlatıyor?

Arkasında hiçbir yazılı eser bırakmayan Sokrates, felsefe tarihi açısından bir dönüm noktası olarak kabul edilir. M.Ö. 469 yılında Atinalı bir taş işçisinin oğlu olarak dünyaya gelen, çalıştığı bir iş olmadığı için aylak aylak gezen, kendine bakanlara "İki gözünü aynı anda görme olanağınız yoktur" dedirtecek kadar çirkin adledilen bir adam nasıl olur da felsefe gibi bir etkinliğe yön verecek kadar etkili olabilir? 

TCG Atılay Denizaltısı ve Suyun Altında Sessizliğe Bürünenler

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, dönemin Başbakanı Celal Bayar'a 17 Ocak 1938 tarihli gönderdiği notta şöyle diyordu: "Yeni dört denizaltı gemimiz için bildirdiğimiz isimler şunlardır: Saldıray, Batıray, Atılay, Yıldıray.

Biyolojik Çeşitlilikten Fikirsel Zenginliğe Kenar Etkisi

Yaşam koşulları farklı olan komüniteler (yaşam alanları) arasındaki geçiş noktalarına biyolojide ekoton yani kenar etkisi denir. Bu canlılık için oldukça önemli bir kavramdır. Ekoton veya kenar etkisine sahip olan alan, her iki komütinenin kendine has özelliklerini kısmen barındırdığı için tür çeşitliliği bakımından oldukça zengindir.

Japonya'da Su Altında Gizemli Bir Keşif: Yonaguni Pramidi

Japonya'nın Okinawa Adası yakınlarındaki Yonaguni açıklarında 1986 yılında Kihachiro Aratake isimli bir balık adam  dalış yapar ve su yüzeyinin yaklaşık 25 metre altında devasa bir yapıyla karşılaşır.

Yaşamla Ölüm Arasında Son Mekan Aokigahara: İntihar Ormanı

Japonya'daki en yüksek dağ olan Fuji Dağı, aktif olmayan volaknik kökenli ve Japonların kutsal kabul ettikleri için saygı ile andıkları bir dağdır. Ancak yazımızın konusu Fuji Dağı değil. Fuji Dağı'nın kuzeybatısında 35 kilometrekarelik alana sahip bir orman, Aokigahara. 

Narcissus ve Echo: Mitolojik Bir Dönüşüm

J.  William Waterhouse 'un Echo ve Narcissus Tablosu- 1903

Romalı ünlü edebiyatçı Ovidius'un "Dönüşümler" kitabında mitolojik bir hikaye anlatılır. Irmak tanrısı Cephissos ile arındırıcı suların bekçi perisi Leirope'nin birlikteliğinden bir oğlan çocuk dünyaya gelir. Annesi bu çocuğa Narcissus (bu yazıda kendisine Narsis diyeceğiz) adını koyar.

Stendhal Sendromu: Sanatın İnsanı Kendinden Geçiren Gücü

Bir sanat eserinin karşısında baş dönmesi, kalp atışlarınızda hızlanma, kendinizde geçme gibi durumlarla hiç karşılaştınız mı? Eğer cevabınız "evet" ise Stendhal Sendromu'na yakalanmışsınız demektir.

Ortaya Çıkışı ve Gelişimiyle Nevruz

Nevruz ne anlama geliyor? 

Kelime anlamı olarak nev "yeni", ruz "gün" anlamına gelir. Farsça bir sözcüktür. Türkçe anlamı ise "Yeni Gün". Farsça isimle anılması Türklerin Fars kültürü ile haşır neşir olduğu dönemden kalmadır.

15 Maddede Arslantepe Höyüğü

Malatya'nın Orduzu ilçesinde Fırat Nehri'ne 15 km uzaklıkta bulunan Arslantepe Höyüğü'ndeki kazılar 1960 yılından itibaren İtalyan La Sapienza Üniversitesi tarafından sürdürülüyor. İtalyan Frangipane başkanlığında devam eden kazılardan bugüne kadar elde edilen buluntuları 15 maddede derlemeye çalıştık. Haydi başlayalım. 

Rodin'in Düşünen Adam Heykeli ve Türkiye'deki Algısı

Düşünen Adam Heykeli, dünya çapında en çok bilinen modern sanat yapıtlarının başında gelir. Heykele bakıldığında elini çenesine koymuş ve düşünceye dalmış yetişkin bir erkek görürüz.

Suskunluk Sarmalı Kuramı

Suskunluk Sarmalı Kuramı, Elisabeth Noelle- Neumann tarafından geliştirilen ve kamuoyunu ele alan bir iletişim kuramıdır.

Dünya Kadınlar Günü Nasıl Ortaya Çıktı?

8 Mart Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmaktadır. Bu günün ortaya çıkışıyla ilgili bilinen en meşhur hikaye özetle;

Kuşak Sınıflandırması III - X Kuşağı

X kuşağı üyeleri, 1965 - 1979 yılları arasında doğanları kapsar. Genel olarak ana babaları boomer kuşağındandır. Günümüzde 39 - 53 yaşındadırlar. Sancılı dönemler sonrasında, dönemlerinin acı olaylarını, savaşlarını, darbelerini ve soğuk savaşlarını yaşarlar.

İskender Lahdi

Sidon'da ( bugünkü Sayda, Lübnan) 1887 yılında Mehmet Şerif Efendi adında biri tarlasında içinde mezarlar olan bir kuyu bulur ve bunu Sayda kaymakamına iletir. Kaymakam gerekli tetkikleri yaptırır ve hazırlanan raporu İstanbul'a gönderir. Gelen raporları Osman Hamdi Bey inceler ve dönemin padişahı II. Abdülhamit'ten izin ve ödenek alarak bölgeye gider.

İstanbul'un Yedi Tepesi Nerede?

Sürekli duyarız "Yedi Tepe İstanbul" diye. Peki bu tepelerin nereleri olduğunu biliyor muyuz? İstanbul'da yaşayanların bile bu tepelerin nereleri olduğu konusunda farklı düşünceleri olduğu görülür. O zaman bu az bilinen bilgiyi gün ışığına çıkaralım ve  tarihi geçmişiyle "Yedi Tepe İstanbul"u tanıtalım. 

Guernica Tablosu - Picasso'dan Savaşın Dehşetini Gösteren Ölümsüz Bir Eser

İspanya'da iç savaş yıllarıdır. Bir tarafta faşist olarak nitelendirilen Franco, diğer tarafta ise demokratik Cumhuriyetçi hükümet vardır. Bu sırada iç savaşın en acılı sahnelerinden biri yaşanır. İspanya'nın kuzeyinde şirin bir Bask bölgesi kasabası olan Guernica, Franco'ya şiddetli şekilde direnmektedir.

Anadolu'da İlk ve En Büyük Neolitik Kent: Çatalhöyük

İnsanlığın gelişiminde önemli bir evre Neolitik dönemdir. Bu dönemle birlikte insanlar, avcılık ve toplayıcılıktan yerleşik hayata geçerek tarım yapmaya başlarlar. Bu dönemin Anadolu'daki ilk ve en önemli yerleşim yeri ise Çatalhöyük'tür.

Atatürk'ün 19 Sayısı Etrafında Şekillenen Hayatı

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk'ümüzün hayatında 19 sayısının özel bir yeri var. Kimilerine göre bir mucize, kimilerine göre ise sadece bir tesadüf... 

Kuşak Sınıflandırması II - Bebek Patlaması (Baby Boomers) Kuşağı

Kuşakların sınıflandırılması fikrinin 21. yüzyılda ortaya çıktığını ve gelenekselciler, bebek patlaması, X, Y ve Z kuşakları şeklinde yapıldığını bir önceki yazımızda söylemiştik. Bu yazımızda da sınıflandırmanın ikinci basamağında yer alan bebek patlaması kuşağını yani baby boomers'ları ele alacağız. 

Bebek Patlaması (Baby Boomers) kuşağının bireylerini 1946 - 1964 yılları arasında doğanlar oluşturur.

Kuşak Sınıflandırması I - Gelenekselciler Kuşağı

Kuşak kavramı genel olarak aynı zaman diliminde doğan insanları içine alır. Tabi bunun yanında aynı dönem ve bu dönemin olaylarını, eğilimlerini ve gelişmelerini yaşamış olmayı da bu kavramın içine koyabiliriz.

Göbeklitepe: İnsanoğlunun İlk Tapınağı

İnsanlık tarihinin doğru varsayılan birçok kuramında köklü değişiklikler yapacak bir keşif Göbeklitepe (Şanlıurfa). Yapılan kazılardan elde edilen buluntular, eski atalarımızın bilgi ve inanç geleneğine dair bildiklerimizi değiştirecek ve dinler tarihinin karanlık sayfalarına ışık tutacak nitelikte.

Çığlık Tablosu: Modern İnsanın Varoluşsal Izdırabı

"Verebileceğim tek şey resimlerim, onlar olmadan ben bir hiçim." diyen Norveçli ressam Edward Munch, modern insanın varoluşsal sancılarını yansıtan ve sanat tarihinin en ünlü ikinci eseri kabul edilen "Çığlık" adlı tablosunu 1893'te yapmıştır. Ressam, 1893'ten 1910'a kadar üç adet daha "Çığlık" tablosu yapmıştır.

Paris Sendromu nedir?

Paris, dünyanın en çok turist çeken şehirlerinden biri olarak bilinir. Zihnimizde Eyfel Kulesi ile yer edinmiştir. Ayrıca parfüm ve romantizmin de merkezi olarak tanıtılır. 

Sonder: Sıradanlığının Farkına Varmak

Sonder, "Sokakta yürürken rastgele yanınızdan geçen insanların, en az sizinki kadar canlı ve karmaşık bir hayata sahip olduğunun farkına varmak" olarak The Dictionary of Obscure Sorrow tarafından tanımlanır. 

Milgram Deneyi - Otoriteye Neden İtaat Ederiz?

İnsanlar otoriteye neden ve ne noktaya kadar itaat eder? Ya da şöyle soralım: Düşünceleriniz ve vicdanınızla çelişen bir durumla karşılaştığınızda otorite size bu durumu devam ettirmenizi söylediğinde ne tepki verirdiniz? Otoriteye itaat edip devam mı ederdiniz, yoksa reddedip durumu sonlandırır mıydınız?

Levha Tektoniği Kuramı

Dünyamızda 7 kıta olduğunu bilmeyenimiz yoktur herhalde? Bu kıtaların bazıları birbirine bitişik durumdayken bazıları da binlerce km uzaktadırlar. Peki, milyonlarca yıl önce bütün bunların bir arada süper bir kıta olduğunu biliyor muydunuz? Evet, Pangea (Yunanca bütün karalar demek) adında tek bir süper kıtadan söz ediyoruz.

Theseus'un Gemisi

Theseus'un gemisi, 17. yy'lın önemli İngiliz siyaset felsefecisi olan Thomas Hobbes tarafından gündeme getirilmiş bir paradoks durumudur.

Kaplumbağa Terbiyecisi

Çoğumuzun bildiği bir tablodur "Kaplumbağa Terbiyecisi". Birçok duvarda dekorasyon amaçlı asılıdır. Sanattan anlayan bir avuç insan ona baktığında Türk resim sanatının en değerli tablosuna baktığının farkındadır.

Mandela Etkisi nedir?

Günlük hayatta sizin de gerçek sandığınız bazı şeylerin aslında sandığınız gibi olmadığını fark ettiğiniz zamanlar oldu mu? Evet, ne var ki bunda dediğinizi duyar gibiyim… Bu durum sadece basit bir yanılsamadan fazlası olabilir. Nasıl yani mi diyorsunuz?

Atina Okulu Tablosu

Atina okulu freski neredeyse hepimiz için tanıdık gelen bir görüntü içeriyor değil mi? Lisedeki felsefe kitaplarımızda bu freskten alınmış bir resim istisnasız gözümüze ilişmiştir.

Stockholm Sendromu

İsveç'in başkenti Stockholm'de 23 Ağustos 1973'te saat 10.00 civarında Kreditbanken adlı bir bankadan soygun ihbarı gelir. Soyguncular(Jan - Eric Olsson) 4 banka çalışanı kadını rehin alırlar ve 6 gün boyunca devam edecek olan rehin alma ve polise direnme eylemi başlar.

Nedimeler Tablosu

Sanat tarihinin en çok incelenen tablolarından biri olan Nedimeler tablosu (Las Meninas) 1656 yılında İspanya kralı IV. Philippe’nin “saray ressamı” olan Diego Velazquez tarafından yapılmıştır.

Flynn Etkisi

Bir soruyla başlayalım: Sizce yeni nesil daha mı zeki? Ya da şöyle soralım her nesil bir önceki nesilden daha mı zeki? Çevremizde sürekli anne ya da babaların çocuklarının kendi çocukluklarından daha zeki olduğunu dillendirdiğini görürsünüz. Peki, gerçekten gittikçe daha da mı zekileşiyoruz? Bu durumun bir gerçekliği var mı yoksa sadece bir mitten mi ibaret?

Küresel Kentler: Alfa Beta Gama

Küresel kent denilen kavram ulusallığı aşmış kentler için kullanılmakta. Bu tür kentler küresel sistemin bir parçası konumundalar. Küresel kent gücünü dünya ticaretinin ve iletişimin merkezi, bankacılık ve finasta lider olma gibi konumundan almakta ve küresel faaliyet gösteren idari örgütlerle küresel şirketlerin dikkatini çekmektedir. Hatta bu şehirler öylesine popülerdir ki başına bulunduğu devletin adını eklemenize bile gerek kalmadan herkes tarafından bilinirler.

Depresyon

Depresyon, ruhsal olarak durumumuzu, duygularımızı ve davranışlarımızı etkileyen ruhsal bir rahatsızlık olarak bilinmektedir. Depresyon farklı yönlerden hayatımızı etkilemektedir. Duygularımızı, davranışlarımızı, düşüncelerimizi ve bedensel tepkilerimizi yakından etkiler. 

Kavanozdaki Beyin

Solipsizme (tekbencilik) karşı bir argüman geliştirmeye çalışan Amerikalı filozof Hilary Putnam “kavanozdaki beyin” olarak isimlendirdiği bir düşünce deneyi yapar.

 Putnam, kendimizin kötü niyetli bilim adamları tarafından ameliyat edildiğini ve bu ameliyatta beynimizin alınarak beynin fonksiyonlarını yerine getirebileceği hayati sıvıların olduğu bir kavanoza konulduğunu hayal etmemizi ister.